Konsekwencje ignorowania tej sfery i spychania jej na drugi plan mogą być naprawdę poważne, bo nieleczone uczucie przemęczenia, wypalenia zawodowego i przewlekłego stresu może prowadzić do rozwinięcia się między innymi depresji, a na dłuższą metę może również odbić się na zdrowiu fizycznym pracownika.
Według badania przeprowadzonego przez Benefit Systems w 2022 roku, aż co trzeci pracownik czuje się przemęczony i znużony pracą przynajmniej kilka razy w tygodniu, a co dziesiąty – codziennie. To jednak nie wszystko, bo aż co piąty pracujący Polak odczuwa zmęczenie, zanim w ogóle rozpocznie dzień pracy, co jest książkowym objawem uczucia wypalenia zawodowego.
Problem związany z kryzysem zdrowia psychicznego jest trendem nie tylko w Polsce. Wyniki badań zawarte w raporcie firmy Willis Towers Watson dowodzą, że aż 73% pracodawców na całym świecie zgłasza, że stres, wypalenie zawodowe i problemy ze zdrowiem psychicznym pracowników stanowią dla nich największe wyzwanie w zakresie zarządzania kapitałem ludzkim.
Jak widać sytuacja już teraz jest naprawdę poważna, a Światowa Organizacja Zdrowia alarmuje, że ten stan będzie się jeszcze pogłębiał. W odpowiedzi na to zagrożenie Parlament Europejski proponuje, aby ustanowić rok 2023 europejskim rokiem dobrego zdrowia psychicznego oraz przygotowuje kolejne rezolucje zawierające wskazówki i wytyczne - jak wspierać zdrowie mentalne zatrudnianych. Główne wytyczne parlamentu to uelastycznienie czasu pracy i regulacje związane z pracą zdalną. Co jeszcze można zrobić na poziomie organizacji, by nie przyczyniać się do wzrostu niepokojącego zjawiska, jakim jest kryzys zdrowia psychicznego? Podpowiadamy, jak możesz zadbać o zdrowie psychiczne Twojego Zespołu.
Dbałość o środowisko pracy
Aby troszczyć się o wpieranie samopoczucia zatrudnionych w naszej organizacji należy przede wszystkim zacząć od przyjrzenia się temu, co powoduje u nich uczucie wypalenia i zmęczenie. Czy nasza kultura pracy działa na korzyść dobrobytu naszych pracowników? Czy czują się zrozumiani, pewni i uznani? Czy wiedzą, że doceniamy ich pracę?
Z pozoru może to wydawać się błahe, ale to właśnie z obojętności i poczucia braku sensu zaczyna kiełkować wypalenie zawodowe, a negatywna atmosfera w pracy i brak odpoczynku to czynniki bezpośrednio potęgujące problem kryzysu zdrowia mentalnego. Istotne jest zatem przeanalizowanie środowiska pracy, w którym przebywają nasi pracownicy i odpowiednie je zmodyfikowanie w taki sposób, by było dla nich przyjazne i by z chęcią do niego wracali.
Uznanie i motywacja
Czy system motywacyjny Twojej organizacji spełnia swoje funkcje? Warto przyjrzeć się bliżej jego efektywności i w razie potrzeby sięgnąć po nowe rozwiązania, które pojawiają się na rynku. Pomocnym narzędziem mogą się tutaj okazać pakiety benefitów, które nie tylko są sprawdzonymi motywatorami, ale także pozwalają nam wyrazić uznanie pracownikom oraz pomagają budować lojalność i zacieśniać więzi w miejscu pracy.
Świadczenia takie jak karty sportowe i dostęp do ćwiczeń online, dają zatrudnionym szansę na odpoczynek aktywny, który jest bardzo istotny dla regeneracji nie tylko ciała, ale i umysłu. Ponadto, stymulują ludzi do sięgania po działania służące zdrowiu, co jest szczególnie ważne, gdyż często obniżony nastrój może popychać w kierunku zachowań, które będą tylko pogłębiały trudny stan.
Odpoczynek bierny i aktywny
Między pracą i odpoczynkiem powinien być zachowany balans i nie inaczej jest z równowagą w sposobach naszego odpoczywania. Bierny relaks jest ważny, szczególnie jeśli mamy wyjątkowo mało czasu wolnego. Jednak równie istotny jest aktywny odpoczynek, gdyż to właśnie on pomaga zregenerować nasz umysł, a długofalowo przyczynia się także do poprawy koncentracji i zwiększonej kreatywności.
Dodatkowo, kultywowanie choćby kilkunastu minut wysiłku fizycznego w ciągu dnia, poprawia krążenie oraz wpływa pozytywnie na jakość snu, który jest nieodzownym elementem zdrowia psychicznego i fizycznego. Obecną powszechnie stosowaną przez ludzi rozrywką, jest spędzanie czasu przed ekranem komputera, telewizora czy telefonu. Tymczasem nowe technologie można zastosować również w celu zwiększania własnego dobrostanu, np. poprzez używanie aplikacji telefonicznych mających na celu zmniejszanie odczuwalnego przez użytkownika stresu, poprzez prowadzone medytacje, relaksacje czy uspokajającą muzykę. W ten sposób można powodować, że odpoczynek bierny będzie jeszcze bardziej wspierający.
Komunikacja i wsparcie
Warto otworzyć się na rozmowy o zdrowiu psychicznym, choć może to rodzić u wielu sprzeciw – znane i powszechne są przecież postawy ludzkie oparte na oddzielaniu grubą kreską życia prywatnego od pracy. Najwyższy czas już zmienić to nieaktualne podejście, gdyż jeśli człowiek zmaga się na przykład z depresją to nie tylko będzie ona mu towarzyszyć w pracy, ale w końcu może nawet uniemożliwić mu jej wykonywanie. Problem poszerzającego się kryzysu psychicznego nie zniknie, jeśli nie będziemy otwierać się na jego obecność. Wręcz przeciwnie, takie odwracanie się od niego, może go jedynie podgrzewać.
Nasi pracownicy powinni zdawać sobie sprawę z możliwości komunikowania swoich problemów i zmagań, a także wiedzieć, że zostaną wysłuchani i zrozumiani. Dodatkowym elementem może być także pakiet benefitów zdrowotnych, uzupełniony o dostęp do opieki psychologa lub psychiatry. Szczere i otwarte porozumiewanie się w sprawach dobrostanu psychicznego oraz destygmatyzacja zaburzeń psychicznych są bardzo ważne, ponieważ zachęcają pracowników do dbania o swoje zdrowie mentalne i niespychanie go na dalszy plan.
Zwrócenie uwagi na problem i edukacja
Istotne jest także uświadomienie swoim pracownikom, jakim zagrożeniem mogą być problemy sfery mentalnej oraz odpowiednie przygotowanie ich i wyczulenie na początkowe objawy wypalenia zawodowego, depresji czy zaburzeń psychicznych. Dzięki odpowiedniej edukacji zatrudnionych mamy szansę zmniejszać prawdopodobieństwo wystąpienia tego typu sytuacji, a jak wiadomo – dużo łatwiej jest zapobiegać niż leczyć. Jeśli mamy taką możliwość, warto zainwestować w profesjonalne szkolenia czy warsztaty dotyczące zdrowia psychicznego – jest to zdecydowanie inwestycja w przyszłość nie tylko pracowników, ale i dobrostanu firmy.
Dlaczego warto inwestować w zdrowie psychiczne pracowników?
Oprócz tego, że współtworzenie zdrowej i bezpiecznej atmosfery pracy jest po prostu etycznie wskazane to ma ono również uzasadnienie w ekonomii. Co, poza zadowoleniem i wsparciem naszych pracowników, możemy zyskać? Lista korzyści jest obszerna:
- Mniejsza rotacja pracowników
Pracownik, który czuje się doceniony i zadbany to pracownik lojalny. Może się zdawać, że to błaha kwestia, ale solidna i stała kadra jest w obecnych, niepewnych czasach rzadkością, gdyż wraz z niepokojami gospodarczo-zdrowotnymi na ogół wzrasta rotacja pracowników. Badanie przeprowadzone w 2021 roku przez Forrester Research wskazuje, że blisko 80% pracowników uważa dostępność pomocy związanej ze zdrowiem psychicznym za kluczowy element miejsca pracy i bierze to pod uwagę, decydując o pozostaniu lub zmianie zatrudnienia.
- Jakość pracy
Odpowiednia ilość odpoczynku, zarówno biernego, jak i aktywnego, przyczynia się do poprawy koncentracji oraz wzmożonej kreatywności. Według Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego, osoby, które mają bezpłatny dostęp do pomocy specjalisty zdrowia psychicznego, to pracownicy produktywni, utrzymujący dobre relacje z przełożonymi i współpracownikami, a także zapewniający lepszą obsługę klienta.
- Obniżenie kosztów
Oprócz lepszej jakości pracy, przekładającej się na zyski firmy, dodatkowo możemy liczyć także na zwrot kosztów związanych ze zwolnieniami chorobowymi. Według WHO, inwestując w zdrowie psychiczne pracowników, możemy oczekiwać aż czterokrotnego zwrotu kosztów liczonego w produktywności zatrudnionych oraz zmniejszonej ilości zwolnień chorobowych. Co więcej, przewlekły stres, depresja i wypalenie zawodowe mogą prowadzić do schorzeń fizycznych, między innymi chorób serca czy układu odpornościowego. Inwestycja w profilaktykę dotyczącą zdrowia psychicznego pracowników może więc zniwelować liczbę zachorowań na poważne choroby, a co za tym idzie – zmniejszyć koszty związanych z nimi ubezpieczeń.
Obrazując stale powiększający się kłopot ze zdrowiem psychicznym społeczeństw, można przywołać badanie przeprowadzone przez Instytut Gallupa. Jego przedstawiciele sprawdzali, jaki jest wskaźnik poczucia nieszczęścia ludzi w międzynarodowym badaniu (The Global Rise of Unhappiness), w wyniku którego można stwierdzić, że procentowy udział osób określających siebie jako nieszczęśliwe w społeczeństwie na przestrzeni ostatnich lat rośnie. W 2006 roku 24 procent badanych czuło się nieszczęśliwych, w 2015 roku liczba ta wzrosła do 26 procent, by w 2021 osiągnąć poziom 33 procent.
Warto wziąć pod uwagę fakt, że osoba, w której wnętrzu wzrasta jakiś rodzaj dyskomfortu psychicznego i w wyniku tego zawęża ona swoje zwykłe zachowania (np. czas poświęcany na hobby czy spotkania z przyjaciółmi), na ogół stara się najdłużej jak potrafi utrzymać zatrudnienie. Warto zatem, aby środowisko pracy pełniło w miarę możliwości funkcję psychoedukacji i prewencji zdrowia mentalnego. Zyski z tego typu podjętych działań będą czerpać wszyscy.
Bibliografia:
- Raport Willis Towers Watson „2021 Benefit Trends Survey”, 2021.
- Keus van de Poll M, Nybergh L, Lornudd C, et al "Preventing sickness absence among employees with common mental disorders or stress-related symptoms at work: a cluster randomised controlled trial of a problem-solving-based intervention conducted by the Occupational Health Services", Occupational and Environmental Medicine, 2020.
- Harder, H. G., Wagner, S. L., & Rash, J. A. "Mental illness in the workplace: Psychological disability management", Gower Publishing Co., 2014.
- "Making the Investment Case for Mental Health : A WHO/UNDP Methodological Guidance
- Note", 2019.
- Debra Lerner, Mercedes Lyson, Eileen Sandberg, William H. Rogers, "The High Cost of Mental Health Disorders: Facts For Employers", 2018.
- Jon Clifton Blind Spot: The Global Rise of Unhappiness and How Leaders Missed It Hardcover, 2022.
- Raport Benefit Systems „Zmęczeni, obojętni, niezaangażowani. Postpandemiczne potrzeby pracowników”, 2022.
